[TheBusiness] - Bạn nghĩ rằng việc mở rộng quy mô chỉ đơn giản như chuyến đi dạo trong công viên thôi sao? Hãy nghĩ lại đi. Câu chuyện về TripAdvisor dưới đây của tác giả Jeff Bussgang trên Inc là câu trả lời rõ ràng nhất.
TripAdvisor có lẽ là 1 trong các công ty đáng kinh ngạc nhất tôi từng biết, do vậy tôi thực sự hứng thú với việc khai thác mô hình kinh doanh của họ bài viết này. Đó là 1 công ty đã nhận 4 triệu USD tiền đầu tư để xây dựng nên 1 công ty mà ngày nay, giá trị vượt quá 4 tỷ USD.
Như đã nói, việc mở rộng quy mô thực sự rất khó khăn. Rất khó khăn. Như chúng ta đã chứng kiến hàng loạt doanh nghiệp với tốc độ phát triển vượt bậc như Groupon và Zynga, việc sử dụng chiến lược “khởi nghiệp tinh gọn” (Lean startup) làm nền tảng để tạo ra mô hình kinh doanh lớn, vững bền và có thể thể phát triển mở rộng dễ dàng là 1 nhiệm vụ rất khó và đặc biệt. Đó là mục đích của bài viết này: Làm nổi bật những công ty đã xây dựng mô hình kinh doanh lớn, vững bền và đem lại lợi nhuận tăng theo quy mô, ngoài bộ 3 khổng lồ Google/Amazon/Facebook.
Bạn có thể đã biết về Akamai, 1 công ty tận dụng tối đa sức mạnh của mạng lưới quan hệ chuyển từ 1 sản phẩm sang xây dựng 1 nền tảng đem về hàng tỷ USD doanh thu và hiện nay, đã trở thành 1 phần quan trọng trong lĩnh vực Internet. TripAdvisor lại thiên nhiều hơn về câu chuyện thành công của dịch vụ Internet cho người dùng truyền thống, nhưng với mạng lưới mạnh hơn và một mô hình kinh doanh hấp dẫn. Phép thuật, có lẽ vậy.
Lịch sử của TripAdvisor: 2 lần thay đổi lớn
Được thành lập năm 2000 bởi Stephen Kaufer và Langley Steinert tại Boston, TripAdvisor là trang web du lịch cung cấp đánh giá và thông tin liên quan về các địa điểm du lịch trên thế giới cho người dùng. Công ty hiện ngày càng mở rộng hơn - với 65 triệu khách xem trang mỗi tháng đối với 1 trang đánh giá khách sạn, nhà hàng trên khắp thế giới. Tôi nhớ năm ngoái tôi vào tận một phòng café sâu trong rừng nhiệt đới ở Costa Rica và thấy một bảng hiệu ở đó, xin các khách hàng đánh giá tích cực về cửa hàng này trên TripAdvisor.
Nói chuyện với CEO kiêm đồng sáng lập TripAdvisor Stephen Kaufer, tôi lại nhớ tới sự thật rằng công ty đã bắt đầu với một mô hình kinh doanh khác hoàn toàn.Trong lần đầu gặp Kaufer khi ông còn là Phó Chủ tịch Kỹ thuật tại công ty phần mềm Centerline, một đơn vị khởi nghiệp với công cụ phát triển phần mềm, tôi còn là anh sinh viên năm 2 tại trường Cao đẳng. Ông là bạn cùng lớp công nghệ máy tính của tôi tại Harvard và trong khi tôi đang tìm kiếm người làm thêm dịp hè cho vị trí phát triển phần mềm, tôi đã tìm thấy anh ta trong danh sách cựu sinh viên. Khi thành lập TripAdvisor, Kaufer muốn sử dụng các kỹ năng chuyên sâu về kỹ thuật để sử dụng chúng cho hệ thống tìm kiếm du lịch. Điều đó đồng nghĩa với việc xây dựng 1 cơ sở dữ liệu thông tin du lịch khổng lồ để cung cấp hệ thống tìm kiếm như các trang Expedia và Travelocity.
Kaufer đã kể với tôi về 1 số khó khăn đã xảy ra - sau 1,5 năm, ông vẫn chưa có 1 khách hàng nào, không có doanh thu và đã hết sạch tiền. Sau đó, sự kiện 11/9 xảy ra và ngành công nghiệp du lịch đi xuống. Kaufer lo sợ rằng startup của ông sẽ không thể phát triển được. May mắn thay là công ty đã xây dựng TripAdvisor.com như 1 trang mẫu cho khách hàng tương lai thấy một hệ thống tìm kiếm chuyên dụng có thể làm gì. Khi ông thấy TripAdvisor.com có thể bắt đầu tăng lưu lượng truy cập, ông đã quyết định theo đuổi mô hình kinh doanh dựa vào quảng cáo trực tuyến với các banner quảng cáo. “Theo đuổi B2C đồng nghĩa với việc chúng tôi sẽ bị đe doạ khá nhiều và nó hoàn toàn không nằm trong DNA của chúng tôi,” Kaufer nhắc lại. Nhưng việc thử nghiệm các giả thuyết cũng là một phần trong DNA của công ty, cũng như đánh giá dữ liệu để từ đó học hỏi và thay đổi. TripAdvisor khi đó đã áp dụng mô hình khởi nghiệp tinh gọn với 1 nhà sáng lập tập trung vào kỹ thuật và sản phẩm.
Sau vài tuần liền không có người click vào quảng cáo, Kaufer đã quyết định thay đổi lần 2: sử dụng mô hình thu tiền mỗi lượt nhấp. Mỗi lần 1 khách hàng nhấp vào xem khách sạn để đặt phòng, TripAdvisor sẽ thu 1 khoản tiền từ khách sạn đó. Và đột nhiên, mọi chuyện thay đổi hoàn toàn. Ba tháng kể từ khi áp dụng mô hình mới này, TripAdvisor đã thu về 70.000 USD mỗi tháng và thậm chí hoà vốn ngay lập tức. Công ty khi đó đã thu lãi hơn bao giờ hết. Kaufer ban đầu thuê các biên tập viên để kết nốt các bài viết du lịch hấp dẫn và kết nối tới họ, sau đó cho phép người dùng đăng các đánh giá lên trang theo ý thích. Khi công ty nhận thấy phần đánh giá của khách hàng thu hút nhiều người nhất, họ lại điều chỉnh tập trung vào đánh giá người dùng, mảng nội dung mới, trung thực có sẵn mà không tốn của công ty 1 đồng nào sản xuất.
TripAdvisor và Expedia
Cùng với các thay đổi đó, TripAdvisor đã phát triển nhanh chóng và thành công rực rỡ. Công ty đã đồng ý để Expedia/IAC mua lại năm 2004 với mức giá 210 triệu USD tiền mặt, đem lại lợi ích lớn cho cả đôi bên, đặc biệt là với mức hiệu suất hấp dẫn: Họ chỉ mới gây vốn được 4 triệu USD đầu tư mạo hiểm. Tại Expedia, TripAdvisor bắt đầu phát triển và thành công – trang thể hiện các quảng cáo của Expedia trên trang và thu lợi nhuận doanh số từ mỗi lượt nhấp chuột của khách hàng. Expedia sau đó chiếm tới 1/3 doanh số công ty. Tháng 12/2011, Expedia nhận thấy họ chưa kiếm được đủ số lợi nhuận kinh tế cần thiết từ TripAdvisor do đó, TripAdvisor bị đẩy ra thành công ty riêng, với giá cổ phần trên sàn chứng khoán đạt mức 4,8 tỷ USD.
So sánh với Akamai
Có 1 vài điểm tương đồng trong câu chuyện của TripAdvisor so với Akamai tuy nhiên cũng có 1 số sự khác biệt. Nhà sáng lập TripAdvisor Stephen Kaufer là 1 nhà khởi nghiệp kỹ thuật bình thường, người đã phát triển cùng với công ty và là một người dẫn đầu hoàn hảo. Kaufer nói với tôi rằng ông luôn nghĩ ông sẽ bị đá ra và bị thay thế bởi hơn trăm nhân viên. Với 1.300 nhân viên và 12 năm kể từ khi thành lập, ông vẫn là CEO của công ty. Dù các nhà khởi nghiệp tại Akamai đều là dân kỹ thuật, họ đã thuê Paul Sagan và George Conrades để hoạt động công ty từ những ngày đầu tiên. Sagan khi đó có thể coi như là nhà đồng sáng lập và cũng đã ở trong công ty trong suốt 12 năm qua. Một lãnh đạo luôn đi nhanh với các sự cải tiến, kết quả và quy mô quản lý cũng tốt hơn theo thời gian. Không chỉ lãnh đạo từng tập trung vào việc “thoát ra”, việc tập trung xây dựng doanh nghiệp lớn có thể sẽ vững bền hơn hết.
Tương lai của TripAdvisor
TripAdvisor có một mô hình kinh doanh thần kỳ, nhưng du lịch vẫn là thị trường đầy cạnh tranh. Google đã mua lại công ty ITA với giá 700 triệu USD và gần đây nhất là công ty hàng đầu trong nội dung du lịch, Frommer, là một minh chứng cho thấy rất nhiều các công ty đang theo đuổi mô hình kinh doanh của TripAdvisor do nhìn thấy mức lợi nhuận hấp dẫn mà TripAdvisor đã thu được.
Điều đó cho thấy, dù tương lai có ra sao, 12 năm khó khăn thành lập, phát triển và mở rộng công ty của TripAdvisor chắc chắn sẽ mang lại các giá trị lớn trong tương lai.
Vậy từ câu chuyện của TripAdvisor chúng ta học được những bài học gì về mở rộng quy mô? Phần tiếp theo của bài viết về những bài học rút ra từ câu chuyện của TripAdvisor sẽ được Vcamp gửi đến bạn đọc trong thời gian sớm nhất.
Nguồn: Inc.com
Tiếp theo
Phần 1 về câu chuyện mở rộng quy mô của TripAdvisor, Vcamp xin gửi đến các bạn phần 2 của bài viết với các bài học rút ra từ trường hợp của TripAdvisor.
Bài học về mở rộng quy mô
Bài học số 1 : Tập trung tìm kiếm một mô hình kinh doanh tuyệt vời
Sau một vài tìm kiếm, TripAdvisor đã tìm ra một mô hình kinh doanh thần kì, thể hiện rõ công dụng của social media và tận dụng thông tin nội dung của người dùng triệu để. Các thông tin vốn miễn phí và người dùng thường tự nguyện chia sẻ các đánh giá nhận xét của họ. Những khách hàng này sẵn lòng chia sẻ những thông tin và trải nghiệm của họ mà chẳng đòi hỏi phải nhận lại được gì. Việc thu nhận thông tin khách hàng chủ yếu được dựa vào tìm kiếm tự nhiên ( nghệ thuật của việc tối ưu hóa công cụ tìm kiếm hay SEO vốn được phát minh ra từ TripAdvisor) nhờ vào lượng khổng lồ thông tin , lịch sử lâu dài và thuật toán tìm kiếm thông thái của Google. Các nhà quảng cáo đến với website và bị thu hút bởi các kênh dịch vụ cá nhân, vì vậy chẳng cần tập trung vào lượng bán hàng lớn hay đội ngũ quản lí tài khoản. Kết quả là, , lợi nhuận gộp rất cao ở 98% và tỉ số EBITDA là 47%. Cứ thử nghĩ về nó như thế này. Cứ mỗi đô thu được, công ty có thể kiếm được phân nửa của số đó. Mafia cũng chỉ có thể kiếm được đến mức đó mà thôi. Trong thế giới công nghệ và internet khách hàng đầy cạnh tranh, thật khó tìm được công ty có lãi như TripAdvisor.
Tripadvisor là một ví dụ kinh điển của kinh doanh mạng lưới hiệu quả và nhắc nhở về mạg lưới tài chính hiệu quả có thể mở rộng được quy mô. Có ba mặt trong một mạng lưới: khách hàng, người bán hàng và người quảng cáo. Mạng lưới sẽ có giá trị hơn nếu nó phát triển với từng chủ thể, với nhiều khách hàng cung cấp các thông tin hữu ích, nhiều người bán hàng cung cáp các lựa chọn du lịch và nhiều quảng cáo cung cấp các deal và chương trình đặt vé tiện lợi. Chu kì thú vị này đã thúc đẩy sự phát triển và giúp công ty đạt giá trị cao một cách đầy hiệu quả. Bảng bên dưới thể hiện khả năng tài chính của công ty trong những năm gần đây, với dự báo doanh thu năm 2012 là 767 nghìn đô và EBITDA là 339 ngìn. Với tỉ lệ tăng trưởng 20-25% như hiện nay, TripAdvisor sẽ sớm gia nhập câu lạc bộ doanh thu 1 tỉ đô trong năm 2014. Vốn thị trường 4.8 tỉ đô là 6 lần doanh thu và 13 lần EBITDA, không quá khủng khiếp khi ta so sánh hai con số này
Ở bảng bên cạnh, tôi nghĩ rằng sẽ khá thú vị khiso sánh đơn vị kinh tế của TripAdvisor với Yelp và foursquare. Tôi lấy một vài số liệu có liên quan –lượng khách đăng nhập, doanh thu và vốn thị trường, và tính toán một tỷ lệ để chứng minh TripAdvisor đã làm tốt công việc kinh doanh dựa vào khách hàng. Đây là lượt người truy cập, với một số ước tính cho foursquare dựa trên một số các báo cáo của họ:
Theo như biểu đồ bên dưới, TripAdvisor luôn kiếm được 12 đô hàng năm với mỗi người dùng so với 1 đô của Yelp .
Tuy nhiên, trên một mặt thị trường vốn, mặc dù có một lợi thế 12x về khả năng kiếm tiên, công ty có giá trị chỉ gấp hai lần Yelp cho mỗi người dùng theo Wall chỉ cao hơn khoảng 25% so với foursquare, dựa trên báo cáo tài chính gần đây nhất của nó .
Bài học số 2: Luôn luôn giữ cảm giác khẩn cấp
Miêu tả của Kaufer về văn hoá TripAdvisor và quá trình phát triển cho thấy nổi bật lên rằng ông đã luôn giữ được cảm giác khẩn cấp, ngay cả khi quy mô tương đối lớn. “Dù chúng tôi có lớn như thế nào, tôi sẽ luôn giữ tinh thần khởi nghiệp,” Kaufer chia sẻ.
"Chúng tôi tự buộc mình phải ra mắt sản phẩm hàng tuần trong nhiều năm liền...ngay cả khi có hàng trăm nhà phát triển sẵn sàng làm việc với cơ sở code chung. Nếu đội ngũ của tôi nói họ muốn ra mắt tính năng mới trong 2 tháng, tôi sẽ hỏi họ thật kỹ vì sao họ không thể làm điều đó trong vòng 2 tuần. Một cách nào đó, tôi rất thích đóng vai “Gã CEO điên không hiểu sự khó khăn khi xây dựng và ra mắt sản phẩm” để thúc đẩy nhân viên.”
Tôi biết nhiều CEO không thúc ép nhân viên đến như vậy. Tôi cho rằng Kaufer làm vậy do ông từng là phó giám đốc kỹ thuật và sẵn sàng thách thức đội ngũ sản phẩm.
Bài học số 3: Giữ sự tập trung vào sản phẩm
Kaufer miêu tả cho tôi thấy với gốc rễ là kỹ sư, công ty luôn giữ nền văn hoá thử nghiệm và học tập, đảm bảo sản phẩm luôn được chú trọng. “Tôi rất vui với việc tập trung vào xây dựng các sản phẩm tuyệt vời,” ông nhận xét ngắn gọn. “Tôi có thể đảm bảo sự tập trung trong quá trình phát triển do tôi có 1 đội ngũ điều hành tuyệt vời, những người thích làm những việc mà tôi không muốn làm”.
Phó Chủ tịch kỹ thuật của công ty đã viết một bài dài về cách mà nền văn hoá kỹ thuật được mở rộng và bày tỏ lòng tôn trọng đối với vai trò các kỹ thuật viên mà theo tôi nghĩ, nó khá là thú vị: “Chúng tôi không có “kiến trúc sư” - ở TripAdvisor, do đó nếu anh thiết kế bất kỳ cái gì, anh phải tự code nó, và tất nhiên, anh phải tự thử nghiệm. Các kỹ thuật viên thường không muốn mạo hiểm, không muốn làm quá sức của mình, sẽ chỉ làm vướng chân họ.” Nói 1 cách khác, chỉ có một số các nhà phát triển hợp với văn hóa của TripAdvisor - đó là những người tập trung vào xây dựng các sản phẩm vĩ đại, cũng như CEO của họ vậy.
Bài học số 4: Sẵn sàng hỗ trợ khởi nghiệp
Kaufer nói về kỹ thuật xây dựng trung tâm khởi nghiệp trong khi mở rộng như sau: “Bất kỳ khi nào anh muốn mở rộng, tôi có 1 câu hỏi - anh sẽ xây dựng nó dưới trướng công ty hay tiếp nhận các công ty khác và giữ chúng riêng rẽ? Tôi muốn giữ chúng tách biệt hẳn, đem lại cho mỗi dự án sự quan tâm đúng mực. Dù đó là xây dựng cho công ty hay anh muốn ươm mầm dự án thông qua sát nhập (chúng tôi đã sáp nhập hàng loạt công ty), chúng tôi sẽ để cho nó hoạt động riêng rẽ. Sử dụng các đội ngũ riêng biệt, quan tâm vừa đủ nhưng đừng để chúng đi xuống cùng với công ty mẹ”.
Ví dụ, 1 trong các dự án của công ty, FlipKey, đang thuê đội ngũ kỹ thuật, cũng như các đội ngũ khác trong công ty. Ông ta chỉ nói họ là hãy ra ngoài và tìm kiếm các kỹ thuật viên tốt nhất có thể và thuê họ mà không thông qua quy trình tuyển dụng chung, như vậy sẽ không xung đột với việc tuyển dụng của các dự án khác.
Tương lai của TripAdvisor
TripAdvisor có một mô hình kinh doanh thần kỳ, nhưng du lịch vẫn là thị trường đầy cạnh tranh. Việc Google gần đây đã mua lại công ty ITA ở Cambridge và công ty hàng đầu về nội dung du lịch, Frommer, là một tín hiệu cho thấy các công ty khác đang theo đuổi mô hình kinh doanh của TripAdvisor.
Điều đó cho thấy, dù tương lai có ra sao, các bài học từ hành trình 12 năm thành công của TripAdvisor sẽ tiếp tục đem lại giá trị trong tương lai.
TK (Vcamp.vn)
Nguồn: Inc.com
Điện thoại: 0944210999
1 nhận xét: